تابستان امسال هم نفس‌هایش به شماره افتاده و پاییز هم کم کم از راه می‌رسد. با این‌وجود اما گرمای مشهد در برخی از ساعات همچنان شدت دارد و زائران و مجاورانی که به حرم مطهر رضوی مشرف می‌شوند برای رهایی از گرما به رواق‌ها و سایه‌بان‌ها پناه می‌برند.
 حال و هوای این روزهای آخر تابستانی در تمامی ساعات مملو از زائرانی است که برای زیارت به این مکان مقدس مشرف می‌شوند. این در حالی است که در تمامی رواق‌ها تهویه مناسب هوا و تجهیزات سرمایشی دائماً فعال هستند و دمای هوا را به صورت مستمر مورد ارزیابی قرار می‌دهند تا خنکی مطلوبی را برای زائران و مجاوران فراهم آورند.

 هوای مطبوعی که همیشه در جریان است
 هنوز دقایقی تا اذان ظهر باقی‌مانده و قاری قرائت قرآن را آغاز کرده است. صحن مملو از جمعیت نمازگزاری است تا نماز را با جماعت اقامه کنند. برخی نماز را داخل صحن اقامه می‌کنند و بعضی نمازگزاران نیز از شدت گرمای هوا و نور خورشید خود را به رواق‌ها می‌رسانند.
وارد رواق دارالولایه می‌شویم، چشممان به تعدادی پنجره‌های چندضلعی دریچه تهویه هوا روی دیوارها می‌افتد که هوای خنکش در این گرما حال آدم را خوب می‌کند.
خانمی با دو پسر خردسال خود کیف و وسایلش را کنارمان می‌گذارد و لبخندی می‌زند و می‌گوید: چقدر هوای اینجا خنک است.
 خانم دیگری که لهجه یزدی دارد در پاسخ می‌گوید: این هم از برکات امام هشتم (ع) است تا زائران احساس گرما نکنند.
سه نفر از بانوانی که روی چادرشان نوار سبز شبرنگی با نشان کاروان حضرت زهرا (س) گیلان دوخته شده، سعی می‌کنند جایی برای خود پیدا کنند و کنارمان بنشینند.
یکی از آنها با لهجه شیرین گیلکی از من می‌پرسد، شما مشهدی هستید، می‌گویم: بله. چطور؟ می‌گوید: همیشه اینجا هوا خنک است؟. لبخند می‌زنم و می‌گویم: در این فصل سال، گرما هیچ زائری را در حرم اذیت نمی‌کند. سرش را به نشانه تأیید تکان می‌دهد و می‌گوید: خوش به حال شما که هر زمان تصمیم می‌گیرید می‌توانید به زیارت بیایید. حرفش درست است، وجود بارگاه منور رضوی برای ما مشهدی‌ها گوهر گران‌بهایی است.

 احداث و نصب سیستم‌های قدرتمند برای تمام فصول سال
 مهندس بهروز برقی، معاون نگهداری و بهره‌برداری سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی، در خصوص امکانات سرمایشی حرم امام هشتم (ع) می‌گوید: درگذشته به دلیل وسعت کم حرم مطهر و تعداد کمتر زائران، نیازی به تأسیسات سرمایشی و گرمایشی احساس نمی‌شد، اما بعد از انقلاب اسلامی با توسعه حرم مطهر رضوی به بیش از ۱ میلیون مترمربع، تعداد رواق‌ها هم افزایش یافت و لذا باتوجه‌به حضور میلیونی زائران در طول سال، تأمین هوای مطبوع در فضاهای سرپوشیده ضروری بود و به یکی از مهم‌ترین اهداف میزبانان در حرم امام رضا (ع) تبدیل شد.
برقی تأکید می‌کند: یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی، مطبوع نگه‌داشتن دمای هوا در حرم مطهر است، فضایی که هر روز و هر وقت سال، پذیرای چند میلیون زائر و مجاور است. برای دستیابی به این هدف، تاکنون ۴ موتورخانه اصلی و بیش از ۲۰ موتورخانه فرعی احداث شده تا زیرساختی مناسب برای تهویه‌مطبوع و ایجاد سیستم توزیع برق مناسب در حرم شمس الشموس (ع) فراهم شود.

 استفاده از دستگاه‌های به روز و کم مصرف 

 برقی متذکر می‌شود: زائرانی که در روزهای اوج گرما در رواق‌های حرم رضوی حضور پیدا کرده‌اند حتماً متوجه هوادهی خنک و مناسب در رواق‌ها شده‌اند.
ایجاد این محیط مطلوب، دمای مناسب و هوادهی خنک در رواق‌های سرپوشیده حرم مطهر رضوی در روزهای گرم سال، حاصل فعالیت سیستم سرمایشی متشکل از دستگاه‌های به روز و کم‌مصرف همچون چیلرهای جذبی و چیلرهای سانتریفیوژ است.
وی ادامه می‌دهد: در سیستم چیلرهای جذبی، آب سرد توسط برج‌های خنک‌کننده تأمین و پس از آن با انتقال آب سرد به سیستم هواساز، هوای خنک و مطلوب در رواق‌ها پخش می‌شود.
برقی تأکید می‌کند: سیستم‌های سرمایشی هر ساله پس از پایان فصل گرم و در اوایل آبان‌ماه مورد بازبینی و سرویس سالیانه قرار گرفته که در این سرویس تمامی چیلرها و برج‌های خنک‌کننده به صورت کامل مورد بازبینی قرار می‌گیرند. همچنین دیگ‌های بخار، کامل باز و ضخامت‌سنجی شده و تمامی لوله‌ها و مخازن نیز مورد آزمون قرار می‌گیرند.
معاون نگهداری و بهره‌برداری سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی با بیان این که پس از این فرایند سالیانه، با افزایش حضور زائران در روزهای پایانی سال و ابتدای سال جدید، سیستم سرمایشی مجدد آغاز به کار می‌کند و در زمان و مکان‌های موردنیاز در ملیت قرار می‌گیرد، یادآور می‌شود: در ادامه بر اساس نیاز و باتوجه‌به افزایش دمای هوا، سیستم سرمایشی تا پایان فصل گرما به صورت ۲۴ ساعته به فعالیت خود ادامه می‌دهد تا با تهویه‌مطبوع و مناسب، امکان تنفس راحت‌تر زائران علی ابن موسی‌الرضا (ع) به بهترین نحو مهیا شود.
وی اضافه می‌کند: فعالیت شبانه‌روزی این سیستم عظیم سرمایشی، نیازمند رفع مشکلات و سرویس‌های ماهانه بدون قطعی و اخلال در فعالیت دستگاه‌ها است که با فعالیت خستگی‌ناپذیر خادمان سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی این امر محقق می‌شود تا شرایط زیارت باکیفیت برای زائران امام مهربانی‌ها در هر ساعت از شب و روز فراهم باشد.

 
 گزارشگر: مهدیه قمری